http://www.racocatala.com/catalunyacymru/amryw/1_vortaroy/geiriadur_catalaneg_cymraeg_ap_1094k.htm


0001z Tudalen Blaen / Pàgina principal

..........1863k Y Porth Cymraeg / La porta en gal·lès

....................0009k Y Gwegynllun / Mapa de la web

..............................1798k Geiriaduron / Diccionaris

........................................1794k Geiriaduron ar gyfer siaradwyr Cymraeg / Diccionaris per als gal·lesoparlants

..................................................0379k Mynegai i’r Geiriadur Catalaneg / Índex del diccionari català

............................................................y tudalen hwn / aquesta pàgina



..

 

 

 

 

 

 

 

Gwefan Cymru-Catalonia
La Web de Gal
·les i Catalunya

Geiriadur Cataloneg-Cymráeg
(ar gyfer siaradwyr Cymráeg)

Diccionari català-gal
·lès
(per gal
·lesoparlants)

 

am - aorta

 

 

Adolygiad diweddaraf
Darrera actualització

2005-02-06 :: 2005-03-28 :: 2005-06-04
 

 

 

 

-am
tot el botifleram y bagad o bradwyr i gyd (botifler = bradwr, un sydd yn bradu Catalonia)

a mà
1
â llaw

amabilitat

1
caredigrwydd
2
cwrteisi
sense cap mena d'amabilitat yn gwbl anghwrteis

amable

1
hoffus, annwyl

Amacelles

1
trefgordd de Segrià (74)
A Almacelles culs i mamelles (Dywediad) A Almacelles tinau a bronnau.
A Almacelles es casen fins les velles (Dywediad) A Almacelles mae hyd yn oed yr hen wragedd yn priodi



amadrilenyar

1
Madrideiddio, gwneud (rhywbeth) yn debyg i’r hyn a geir ym Madrid

amadrilenyat

1
wedi ei Fadrideiddio
Al Principat, les classes mes altes estan molt amadrilenyades
Yn Nhywysogaeth Catalonia, y mae’r dosbarthiadau uwch wedi eu Madrideiddio’n sylweddol


amagar

1
cuddio, cwato
amagar el cap sota l’ala troi eich tin i’r gwynt

amagar-se 

1
cuddio, cwato

amagat

1
cudd, cuddiedig
d'amagat heb yn wybod iddo/iddi, dan din

amagatall

1
cuddfan

amagatons

1
d'amagatons heb yn wybod iddo/iddi, dan din

amagatotis

1
dan din
 
amagrir

berf â gwrthrych
1
teneuo (rhywbeth, rhwyun)

amagrir-se

1
teneuo, colli pwyso

amainar

1
(berf â gwrthrych) byrháu
2
(berf heb wrthrych) (poen) gostwng
3
(berf heb wrthrych) (gwynt) gostegu

amalgama

1
amalgam

amalgamació 

1
aruniad, uniad

amalgamar

1
aruno
2
cyfuno

amanerat

1
coegwych

amanida

1
salad

amaniment 

1
(salad) dresin

amanir

1
paratói
2
(salad) blasuso

a mans plenes

1
yn hael

amansir

1
dofi

amansir-se 

1
lleiháu, wanháu, gwanio

amant

1
cariad
2
ser amant de la festa bod yn bartïwr, bod yn hoff o wylmabsantau

amanyac

1
suo-gân

amanyagar

1
mwytho
2
(plentyn) difetha

amar

1
caru

amarar

1
mwydo
2
(awyren) (capsiwl gofod) glanio ar y môr;

amaratge

1
glaniad

amarg

1
chwerw

amargar

1
(berf â gwrthrych) chwerwi, suro
2
difetha
3
bod yn chwerw, bod wedi chwerwi
4
bod blas chwerw ar, bod yn chwerw ei flas

amargat

1
un chwerw, un trwynsur, un sydd wedi chwerwi / wedi suro
anar d’amargat bod yn drwynsur
Va d'amargat per la vida i només viu per amargar els altres
Un trwynsur yw e (“mae e’n mynd trwy’r bywyd yn drwynsur”) a dim ond i suro bywyd pobl eraill y mae e’n byw

amarra

1
rhaff glymu, rhaff fwrio

amarrador

1
clymbost (m) clymbyst
2
angorfa

amarrar

1
clymu
2
estar amarrat bod wedi ei glymu

a marxes forçades

1
yn gyflym

amassar

1
pentyrru

amatent

1
parod

amatori

1
caru
poesia amatòria barddoniaeth serch

amazona

1
Amason (f) Amasoniaid
2
marchoges
cavalcar d’amazona marchogaeth wysg eich ochr

Amazones

1
yr Amazon, yr Amason

amb

1
â, gyda ('da), efo)

2
fel canlyniad i

3
(mewn arddodiaid cyfansawdd)
en contacte amb mewn cysylltiad â

4
ar ôl berfau
anar amb mynd yng nghwmni
parlar amb siarad â

5
i ffurfio adferfiau

amb amhel (qv)

5 i ffurfio arddodiadau

amb el compromís de (qv)



amb anhel

1
yn hiraethus

amb animació

1
yn llawn egni
parlar amb animació siarad yn llawn egni

amb antelació

1
ymláen llaw

amb anterioritat

1
cyn hynny, cyn hyn

amb anticipació

1
mewn da bryd

ambaixada

1
llysgenhadaeth

ambaixador

1
llysgennad

ambaixadriu

1
llysgenhades

amb alleujament

1
gyda gollyngdod, gyda rhyddhâd
rebre la notícia amb alleujament clywed y newydd gyda rhyddhâd

amb base a

1
a’ch canolfan yn
els soldats anglesos, amb base a Llanidloes y milwyr Seisnig â’u canolfan yn Llanidloes

amb capacitat per

1
ar gyfer, sydd â digon o le ar gyfer
un aparcament amb capacitat per 536 vehicles parc ceir ar gyfer 536 o gerbydau

amb cara de...

1
amb cara de a’ch wyneb yn debyg i

amb caràcter indefinit

1
â chytundeb gwaith parhaol

amb cara i ulls

1
â chas graen arno
2
o ansawdd da
3
tenir cara i ulls bod o ansawdd da

amb creixent inquietud

1
â phryder cynyddol

ambdos

1
y ddau, y ddwy
en ambdos llengües yn y ddwy iaith

ambdos

1
y ddau, y ddwy

amb el nom de

1
o'r enw

amb el compromís de
1
sydd yn eich ymrwymo i

El Punt 18  Mai 2004: Barcelona presenta un pla ambiciós amb el compromís de fer 10.000 pisos socials fins al 20007. L’Ajuntament vol gestionar tot el sòl públic de la ciutat, inclosos els terrenys de Renfe i Defensa

Barcelona yn cyflwyno cynllun uchelgeisiol sydd yn ei hymrwymo i adeiladau deng mil o fflatiau cyngor tan 2007. Cyngor y ddinas yn ymofyn rheoli holl dir cyhoeddus y ddinas, gan gynnwys tiroedd Renfe (cwmni rheilffyrdd gwladwriaeth Castilia) a Defensa (Adran Amddiffyn gwladwriaeth Castilia)


amb el pas dels anys

1
gyda threigl y blynyddoedd

ambició 

1
uchelgais  
2
hunan-gais, trachwant

ambicionar

1
ymdrechu i gyrraedd

ambiciós

1
uchelgeisiol
2
hunan-geisiol, trachwantus

ambiciós

1
person uchelgeisiol
2
gyrfäwr, gyrfawraig

ambidextre

1
deuddehau, deuddeheuig, cyflaw, deheuig â'r ddwy law

ambient

1
amgylchynnol

ambient

1
awyrgylch
2
awyrgylch = awyr
3
awyrgylch (ffigwrol)
4
medi ambient amgylchfyd

ambientació

1
lleoliad (llyfr, ffilm)

ambientador

1
pereiddiwr awy r

ambientar

1
lleoli (llyfr, ffilm)
2
rhoi arlliw ar, rhoi awyrgylch i

ambientar-se

1
ymgynefino â

ambigu

1
amwys
2
amhéus, aneglur, tywyll
3
diryw (cenedl)

ambiguament

1
yn amwys

ambigüitat

1
amwysedd

àmbit

1
cylch

amb mala intenció

1
o ymyrraeth ddrwg, â bwriad drwg

amb més pena que glòria

1


amb molt de gust

1
o wirfodd calon

ambivalència

1
amwysedd

ambivalent

1
amwys
2
(slang) deurywiol
No veus que aquesta gent són ambivalents?
Ond wyt ti’n gweld bod y bobl hyn yn ddeurywiol?

amb just títol

1
yn gyfiawn

amblar

1
rhygyngu

amb les mans a la butxaca

1
a’ch dwylo yn eich pocedau

amb motiu de

1
ar achlysur

amb normalitat

1
yn ôl ei arfer

ambo

1
(gamblo) cyfuniad dau rhif

amb que

1
ar yr amod fod, cyn belled â

amb la pretensió de

1
dan yr esgus o

amb l'excepció de

1
ar wahân i

amb pausa

1
gan bwyll

amb penes i treballs

1
ag anhawster mawr

amb presència de

1
gyda

amb presses

1
ar frys

amb puntualitat

1
yn brydlon; i'r amser

ambre

1
ambr

ambrosia

1
ambrosia

amb tot

1
at ei gilydd, a chymryd popeth at ei gilydd, rhwng popeth
Amb tot, alguna cosa hi podria fer, oi?
O ystyried y cyfan, fe ellir gwneud rhywbeth, oni ellir?

amb tota atenció

1
amb tota atenció yn ofalus
llegir amb tota atenció darllen yn ofalus

amb tota la tranquilitat del món

1
yn hollol ddidaro

amb totes les forces

1
â’i holl nerth
treballar amb totes les forces gweithio â’i holl nerth

amb tota probabilitat

1
yn ôl pob tebyg, mwy na thebyg

amb tots els ets i uts

1
ym mhob modd, ym mhob ffordd

amb tots els pèls i senyals

1
(disgrifio) yn fanwl fanwl

ambulància

1
ámbiwlans
Aviseu una ambulància! Gelwch ámbiwlans!
2
ambulància d'urgències ámbiwlans
3
clwyfdy = ysbyty i rai clwyfus ar faes y gad

ambulant

1
crwydrol
circ ambulant syrcas deithiol
2
venedor ambulant gwerthwr crwydrol
3
exposició ambulant arddangosfa deithiol

ambulatori

1
clinig = clinig gwasanaeth iechyd cyhoeddus y wladwriaeth

amb un gest de la mà

1
gan chwifio’i law

amb vida

1
byw

rescatar amb vida achub yn fyw

amè

1
hyfryd
2
(dull) gosgeiddig, lluniaidd

ameba

1
ameba

amén

1
amen
2
dir amén a tot cytuno â phopeth, dweud eich bod yn cyd-fynd â phob dim
3
(ebychiad) amen

amenaça

1
bygythiad
amenaça de mort bygythiad i’ch lladd
Qui hi ha darrere les amenaces de mort contra SA? Pwy sydd tu ôl i’r bygythiadau i ladd SA?
Ahir va arribar a dir que havia rebut amenaces de mort, fins que no ho vegi no m'ho creurè
Ddoe dywedodd ei fod wedi derbyn bygythiadau i’w ladd, ond hyd nes i mi weld rodda i ddim coel arno


amenaçador

1
bygythiol

amenaçar

1
bygwth
2
amenaçar de mort bygwth lladd
3
ser amenaçat d'extinció bod wedi ei fygwth gan ddifodiant
4
amenaçar (alguna cosa)
bod ar fin (gwneud rhywbeth)

amenaçar ruïna bod ar fin cwympo
amenaçar pluja
bod ar fin bwrw glaw

amenitat

1
hyfrydwch
2
gosgeiddrwydd

amenitzar

1
sirioli, hyfrydu
2
(sgwrs) bywiogi

Amer

1
trefgordd (la Selva) 

Amèrica

1
América, yr Amerig
2
Amèrica Central América Ganol
3
Amèrica Llatina América Ladinaidd
4
Amèrica del Nord Gogledd América
5
Amèrica del Sud De América
6
fer les Amèriques gwneud ffortiwn

americà

1
Americnaidd

americà

1
Americanwr / Americaniad;
americana Americanes

americana

1
Americanes
2
siaced

americanisme

1
Americaniad

americanitzar

1
Americaneiddio

a més

1
ar ben hynny

a més de

1
ar wahân i

a mesura que

1
wrth (ystyr gydamserol)
2
cyn gynted â

ametista

1
ámethyst

ametlla

1
almwn

l’Ametlla del Mar

1
trefgordd (el Baix Ebre) 

l’Ametlla del Vallès

1
trefgordd (el Vallès Oriental) 

ametlla torrada

1
almwn pob

ametllat

1
ar ffurf almwn

ametllat

1
hufen iâ wedi ei orchuddio ag almwns

ametller

1
pren almwns
2
Ametller cyfenw

ametllerar

1
perllan almwns

amfetamina

1
amffétamin

amfi-

1
ffurf ymgyfunol = ar y ddwy ochr; yn y ddau ben; deuryw, o ddau fath

amfibi

1
amffibiol

amfibi

1
amffibiad

amfiteatre

1
amffitheatr = archwaraefa, chwaraefa ar ffurf cylch

amfitrió

1
gwahoddwr, gwesteiwr; gwahoddwraig, gwesteiwraig
= un sy'n gwahodd

àmfora

1
ámffora

amiant

1
asbestos
Els afectats per l’amiant de la fàbrica Uralita es constitueixen en associació (El Punt 2004-01-19)
Y rhai a effeithwyd gan yr asbestos yn ffatri Uralita’n ffurfio cymdeithas

amic

1
cyfaill, ffrind
l’amic Ferrer (difrïol) ein ffrind Ferrer
I per últim l’amic Piqué, intentant fer veure a la premsa madrilenya que el PP a Catalunya existeix
Ac yn olaf, ein ffrind Piqué (= arweinydd y blaid PP, plaid Gastilaidd adain dde eithafol), sydd yn ceisio argyhoeddi’r wasg Fadridaidd bod y PP yn bodoli yng Nghatalonia
2
cyfaill (= cefnogwr achos neu gymdeithas)
Club d'Amics de la Unesco Clwb Cyfeillion UNESCO
3
Amb amics així no ens fan falta enemics  chyfeillion fel y rhain pa eisau gelynion sydd?

amidar

1
mesuro

amiga

1
cyfeilles, ffrind

amigable

1
cyfeillgar

amígdala

1
tonsil, cilchwarren cilwrnen

amigdalitis

1
tonsilitis

amigot

1
ffrind bach

amiguisme
1
sefyllfa lle y mae rhai mewn swyddi dylanwadol yn tueddu i roi swyddi i’w ffrindiau, “swyddi i’ch ffrindiau”
Aquest país ha viscut massa anys sotmès a una política d’amiguisme
(El Punt 2004-01-26)
Mae’r sustem o “swyddi i’ch ffrindiau” wedi pwyso ar y wlad hon ers cymaint o amser

amistançada

1
gordderch, cywelyes

amistat

1
cyfeillgarwch, ffrensibaeth
fer amistat amb mynd yn gyfaill i

amistós

1
cyfeillgar

a mig...

1
yng nghanol

a mig camí entre

1
ar hanner y ffordd rhwng... (i = a)
2
hanner (peth) a hanner (peth arall)

a mitges

1
hanner; ar hanner ei wneud

a mitjans de

1
ar ganol..
2
a mitjans d'aquest segle ar ganol y ganrif hon

amnèsia

1
amnesia, coll cof

amnistia

1
amnest

amnistiar

1
amnestio

amo

1
meistr
2
penteulu
3
perchen, perchennog
4
tirfreddiannwr
5
pennaeth, bòs
6
arolygydd

amoïnar

1
poeni

amoïnar-se

1
poeni

amoïnat

1
ser amoïnat per bod yn poeni am

amoixar

1
mwytho

amollar

1
(cordyn, rhaff) llacio
amollar un renec gollwng rheg

a molta velocitat

1
(adf) yn gyflym iawn
2
(ans) cyflym

amonestació

1
rhybudd


2
rhybudd (gan yr heddlu am oryrru, ayyb)


3
cyngor


4
amonestacions gostegion priodas (datganiad i gyhoeddi priodas er mwyn rhoi cyfle i'r sawl a fynno ddangos ei wrthwynebiad)
tirar les amonestacions
cyhoeddi'r gostegion priodas

amoníac

1
amonia

amor

1
cariad
2
cyfathrach rywiol
fer l’amor a pèl cael rhyw heb gondom

amoral

1
difoeseg, amoral

amoretes

1
sylw fflyrtiog

amorf

1
dilun

amorosir

1
meddalu

amorrar

1
gwneud i rywun gwympo ar ei ben

amortallar

1
amdói

amortidor

1
(ansoddair) sydd yn lleddfu
2
(eg) lleddfwr

amortir

1
diffodd
2
torri cwymp, clustogi cwymp

amortització

1
adbryniad

amotinament

1
gwrthsafiad

amortitzar

1
adbrynu

amper

1
amper

amperímetre

1
amperiadur

ampit

1
(pont) párapet, rhagfur

amplada

1
lled

amplària

1
lled

ample

1
llydan
ample d'un pam rhai modfeddi o led
2
(dilledyn) llaes
3
d'ample o led
Té un metre i mig d'ample Mae’n fedr a hanner o led
4
tenir la consciència molt ample
bod yn ddigydwybod
5
Li vé ample el càrrec Dyw e ddim yn gymwys i’w swydd
6
quedar-se tan ample (Castileb) ni + cyffrói dim, ni + troi blewyn, fel petái dim wedi digwydd
(< quedarse tan ancho)

ample

1
lled

ampli

1
helaeth
un ampli estudi astudiaeth eang

ampliació

1
helaethiad
una reserva d’espai per a una possible ampliació del Parlament
safle datblygu ar gyfer helaethiad dichonol y Senedd

ampliar

1
helaethu

amplificació

1
lledaeniad

amplificar

1
lledaenu

amplitud

1
helaethrwydd, ehangder

ampolla

1
potel
el cul d'una ampolla gwaelod y potel  
2
swigen

Amposta

1
trefgordd (el Montsià) 

ampul.lós

1
chwyddedig, rhwysgfawr, bombastig

amputació

1
trychiad

amputar

1
trychu, torri ymáith

Amsterdam

1
Amsterdam

amulet

1
ámwled

amunt

1
i fyny, i lan
2
amunt i avall i fyny ac i lawr
3
aiges amunt i fyny’r afon, lan yr afon

amuntegar

1
pentyrru

anacoreta

1
meudwy

anacrònica

1
anachronig

anacronisme

1
anachroniaeth (f)

anada

1
(tocyn dwyffordd) l’anada y daith allan

anaerobi

1
anerobig

anaerobi

1
anerob (m) anerobau

anagrama

1
ánagram

anàleg

1
cydweddol â, cyfatebol i

analfabet

1
anllythrennog

analfabet

1
un anllythrennog

analgèsia

1
analgesia, diffyg teimlad

analgèsic

1
analgeaidd, poenliniarol

anàlisi

1
dadansoddiad

analista

1
dadansoddwr

analitzar

1
dadansoddi

analogia

1
cyfatebiaeth

ananàs

1
pinafal

anar

1
mynd
2
fer anar peri i fynd, rhoi ar waith
3
no anar enlloc ddim yn mynd i unlle / i unman
4
anar (fent alguna cosa) ymdopi
5
ni anar-li ni venir-li nid + malu’r un ffeuen (“ni + mynd iddo, ni + dod iddo”)
Ni em va ni em ve
D
wy’n malu’r un ffeuen
Aquestes olimpíades si es fan a Madrid es faran en un país veí, per tant, a mi ni em va ni em ve.
Os gwneir y Gemau Olumpaidd hyn a Madrid
, mewn gwlad arall (“gwlad gymdogol”) y’u gwneir, felly  dwy’n malu’r un ffeuen
6
Allà on aniràs faràs el que veuràs Pan foch yn Rhufain, gwnewch fel y Rhufeiniaid (“acw lle yr ei di, fe wnei di yr hyn a weli di”)
7 anar-li bé (a algú) gwneud y tro i rywun
A mi ja em va bé Mae hynny’n gwneud y tro i’r dim imi
I lo de la quedada s'ha de parlar, a mi ja em va al març!
Rhaid inni siarad am bwnc y cyfarfod; mae mis Mawrth yn gwneud y tro i’r dim imi
 
8
anar brut com una guilla
bod yn frwnt dros ben  (“mynd yn frwnt fel cadnawes”)

anar a buscar

1
mynd i nôl

anar a la ruïna

1
mynd rhwng y cŵn a’r brain

anar a la seva

1
ymddwyn yn hunanol

anar a terra
1
(adeilad) cael ei ddymchwel, cael ei chwalu (“mynd i ddaear”)
Aquests tres edificis hauran d'anar a terra 
Bydd rhaid chwalu’r tri adeilad hyn

anar amb compte

1
mynd yn ofalus

anar a jóc

1
mynd i glwydo (“mynd i glwytbren”)

anar a plaça
1
mynd i'r farchnad, mynd i siopi i'r farchnad

anar a la recerca de

1
mynd ar drywydd (rhywbeth)

anar a mitges tintes

1
hanner gwneud rhywbeth
2
dal ei dafod, dal dant ar ei dafod

anar bé

1
mynd yn dda
2
gweddu
m’anaria bé Fe fyddai hynny yn burion imi

anar canviant de canal

1
newid sianeli ar y teledu

anar de

1
mynd (i barti wisg ffansi, cánifal, ayyb) yng ngwisg...
De què aniràs aquesta tarda Fel beth y byddi di’n mynd y pnawn ’ma?

anar de baixa

1
lleiháu

anar deixar

1
gollwng

anar de poc

1
bod bron i,
ha anat de poc que no li aprovessin el projecte bu bron iddynt beido â chaniatáu’r prosiect

anar errat

1
bod wedi camsynied

anar fent

1
mynd yn weddol, gallu ymdopi

anar fent la viu-viu

1
rhygnu byw, crafu byw

anar fort de

anar lluny

1
mynd ymhéll
2
mynd ymhéll = bod yn llwyddiannus

anar més bé

1
mynd yn well
les coses t'aniran força més bé a partir d'avui
Bydd pethau yn llawer gwell iti o hyn ymláen

anar muntat dalt de

1
mynd ar gefn (ceffyl, etc)

anar passant

1
mynd heibio i

anar per

1
Com ha anat per Londres? Sut oedd eich taith i Lundain?

anar per feina

1
bwrw iddi
2
parháu â’ch gwaith

anar per llarg

1
parháu am yn hir

anar ple de

1
siarad gormod (am rhyw bwnc)

anarquia

1
anrhefn

anàrquic

1
anarchaidd

anarquisme

1
anarchiaeth

anarquista

1
anarchydd

anar-se’n

1
mynd i ffwrdd
Ens n’anem a cal metge Ryn ni’n mynd i weld y meddyg
2
marw, bod yn marw
El malalt s'en va per moments Mae’r claf yn tynnu at ei derfyn
En Pep se'ns en ha anat Mae Pep wedi marw
3
(trydan) cael ei dorri
cada cop que s’en va la llum bob tro i’r trydan gael ei dorri

anar-se en orris

1
mynd i’r gwellt, bod yn ofer

anar-se amb compte

1
bod yn ofalus

anar-s'hi acostumant

1
ymgynefino â

anatema

1
anáthema

anatomia

1
anatomeg

anca

1
ffolen, boch tin
les anques
y tin


ancestral

1
cyndadol, hynafiadol
seguir costums ancestrals dilyn arferion y cyndadau

ancià

1
hynafol

ancià

1
henwr, hynafwr
anciana hen wraig

ancianitat

1
henoed

Ancinyà

1
trefgordd (la Fenollada) 
(pentref lle y siaredir Ocsitaneg yn hytrach na Chatalaneg) Enw Ocsitaneg: Ancinha

àncora

1
angor
tirar l’àncora bwrw angor, gollwng angor
llevar l’àncora codi angor
estar a l’àncora gorwedd wrth angor

ancorar

1
angori (rhywbeth) (wrth rywbeth arall)

ancorar

1
angori, bwrw angor, gollwng angor

ancoratge

1
angorfa

Andalusia

1
Andalwsía

andalús

1
Andalwsaidd

andalús

1
Andalwsiad (m), un o Andalwsia

andalusa

1
Andalwsiad (f)

andana

1
platfform
l'andana de la via número quatre platfform pedwar (“platfform trac rhif pedwar”)
A l'altra punta de l'andana hi havia un guàrdia amb una porra i un gos lligat al costat
Ym mhen arall y platfform yr oedd gwarchodwr â phastwn a chi ar ben tennyn wrth ei ochr

andanada

1
(llong) ystlys, ochr
2
ymosodiad
dirigir unes andanades a ymosod yn chwyrn ar, beirniadu’n hallt
desencadanar una andanada de crítiques a (“gollwng ymosodiad o feirniadaethau”) ymosod yn chwyrn ar, beirniadu’n hallt

andante

1
andante

andante

1
andante

Andes

1
yr Andes

andí

1
Andeaidd

Andilla

1
trefgordd (els Serrans)  (ardal Gastileg ei haiaith yn hanesyddol; enw Castileg: Andilla )

Andorra

1
Andorra

Andorra la Vella

1
trefgordd (Andorra) 

andorrà

1
Andorraidd

andorrà

1
Andoriad

Andratx

1
trefgordd (Mallorca) 

andròmina

1
hen declyn
2
ystryw, twyll

ànec

1
hwyaden

anècdota

1
hanes

anecdòtic

1
llai pwysig, dibwys, heb fod o fawr bwys
Ara bé, la presència de la dictadura als topònims (Guadiana del Caudillo, Llanos del Caudillo, Quintanilla de Onésimo, Villafranco del Guadiana, etc) és anecdòtica si la comparem amb el que succeeix ens els noms de vies públiques (Calle Generalisimo, etc) (El Triangle 25 11 2002)
Serch hynny, nid yw presenoldeb yr unbennaeth yn yr enwau lleoedd (Guadiana del Caudillo, Llanos del Caudillo, Quintanilla de Onésimo, Villafranco del Guadiana, etc) o fawr bwys os cymharwn ni hi âg enwau heolydd (Calle Generalisimo, etc) (El Triangle 25 11 2002)

anell

1
modrwy
un senyor amb anells als dits i barret dyn â modrwyon am ei fysedd, a het (ar ei ben)
2
band sigâr
3
(neidr) torch, troad
4
(planed) cylch
l'anell de Saturn cylch Sadwrn
5
anell de prometatge modrwy ddyweddïo
6
ser com l'anell al dit ffitio fel gwain am dwca
7
caure els anells (“y modrwyon yn cwympo”) ni waeth gan rywun
I no li van caure els anells al'hora d'agenollar-se i posar-se a fregar el terra
(“ni chwympodd ei modrwyon”)
Ac ni waeth ganddo fynd ar ei bengliniau a dechrau sgrwbio’r llawr

anella

1
modrwy (= modrwy fawr)
2
curwr drws
3
modrwy glymu
4
dolen (mewn cadwyn)

anèl.lid

1
anelid
els anèl.lids yr anelidau (pryfed cenwair)

anèmia

1
anemia, diffyg gwaed, gwaed tenau

anèmic

1
anemaidd, di-waed, tenau eich gwaed

anemòmetre

1
anemomedr, mesurydd gwynt

anemone

1
blodyn y gwynt, anémoni

anemone de mar

1
pysgodyn yr anémoni

anestèsia

1
anesthesia

anestesiar

1
anestheteiddio

anestèsic

1
anesthetig = yn peri dideimladrwydd

àngel

1
angel
2
parlar del sexe dels àngels gwag-feddwl, oferdybio, colli’ch amser yn siarad am bethau sydd yn amhosibl i brofi neu na fydd yn digwydd byth
I encara hi ha gent que afirma que parlar de sobirania és parlar del sexe dels àngels   (Avui 2002-05-20)
Mae pobl o hyd sydd yn mynnu mai gwag-feddwl yw siarad am sofraniaeth (= sofraniaeth Catalonia)
3
àngel caigut diafol
4
Squatina squatina maelgi

Àngel

1
enw mab

àngela!

1
yn gymwys!

angelet

1
angel bach
estar amb els angelets bod yn cysgu, bod wedi mynd i cysgu, bod yn y gwely (“bod â’r engylion”)

2
angel = plentyn sydd yn ufudd ac yn ymddwyn yn dda
S’ha portat d’allò més bé aquest any. És un angelet.
Mae e wedi ymddwyn yn ardderchog eleni. Angel bach yw e.

3
angel = dyn sydd yn ymddwyn yn anrhydeddus
Home, mai no he sigut un angelet, però tampoc no era tan fill de puta .

Wel, dw i ddim wedi bod yn angel bach eriód, ond dw i ddim wed i bod tan ffiaidd (“mor + mab putain”) chwaith
El líder del PP català vol presentar-se com a angelet innocent
Mae arweinydd y blaid PP Gatalonaidd (cangen Catalonia plaid adain dde eithafol Castilia - Partido Popular) yn ymddangos inni fel angel bach diniwed

angelical

1
engylaidd

Àngels

1
enw merch

àngelus

1
ángelws (ng-g)

angina

1
(llwnc) llid y gwddf, y fynyglog
2
angina de pit gwayw’r galon, angina

Anglada

1
cyfenw o'r gair hynafol anglada cilfach (angle = cornel, + -ada)

Anglaterra

1
Lloegr
Nova Anglaterra Lloegr Newydd


angle

1
ongl
2
(ystafell) cornel
3
angle recte ongl sgwâr
4
angle obtus ongl aflem
5
angle agut ongl fain, ongl lem
6
fer angle amb bod ar osgo i
7
arrondonir els angles llyfnu’r corneli, talgrynnu’r corneli

anglès

1
Saesneg

anglès

1
Seisnig

anglès

1
Sais
2
Saesneg

Anglès

1
trefgordd (la Selva) 

(els) Angles

1
trefgordd (el Capcir) 

anglesa

1
Saesnes

Anglesola

1
trefgordd (l'Urgell) 

anglicà

1
Anglicaiad, Eglwyswr

anglicà

1
Anglicanaidd

anglicisme

1
Saesnegiad

anglòfil

1
seisgarwr

anglòfil

1
seisgarol

anglofòbia

1
gwrth-Seisnigrwydd

anglofòn

1
Saesneg eich iaith
en el món anglofòn Catalunya gairebé no és coneguda

Yn y gwledydd Saesneg eu hiaith (“yn y byd Saesneg ei hiaith”) mae Catalonia bron â bod yn anhysbys

anglo-saxó

1
Eingl-Sacsoneg, Hen Saesneg

anglo-saxó

1
(ansoddair) Eingl-Sacsonaidd
la festa anglosaxona de Halloween yr wyl Anglo-Sacsonaidd Halloween 

anglo-saxó

1
Eingl-Sacsoniad

anglo-saxona

1
Eingl-Sacsones

angoixa

1
ing, gofid

angoixar

1
trallodi, gofidio, cystuddio

angoixar-se

1
poenu (per = am), gofidio (per = am), bod yn ofid gennych

angoixós

1
gofidus, trallodus, mewn trallod
2
gofidus, blin, adfydus, alaethus

angora

1
(gwlân) angora

Angola

1
Angola

angolès

1
Angolaidd

angolès

1
Angoliad

angolesa

1
Angoles

angost

1
cul

Angostrina

1
trefgordd (Alta Cerdenya)

Angostrina

1
trefgordd (l'Alta Cerdanya) 

anguila

1
llysywen
2
munyir-se com una anguila sleifio i ffwrdd

anguilera

1
pwll lyswennod

angula

1
llysywen ifanc, llysywennan, llysywennig

angular

1
onglog
2
conglfaen
3
pedra angular conglfaen (ffigwrol)

angulós

1
siarp
2
esgyrnog
3
(cymeriad) garw, cwrs

angúnia

1
pryder
2
fer-li angúnia diflasu
3
passar angúnia pryderu, poeni

anguniejar

1
peri i bryderu, peri i boeni

anguniejar-se

1
pryderu, poeni

anguniós

1
pryderus
2
gofidus, trallodus

anhel

1
brwdfrydedd
2
anhel de / per hiraeth am
3
amb anhel (adferf) yn hiraethus
4
tenir anhels de bod yn awyddus i

anhelació

1
dyhead
1
dyhead = hiraeth

anhelant

1
dyhefol
2
brwdfrydig
3
hiraethus

anhelar

1
dyhéu am
2
hiraethu am
3
dyhéu

anhelós

1
dyhefol
2
anodd (anadlu)
3
brwdfrydig

anhídrid

1
anhudrid

anihilació

1
diddymiant, difodiant

anihilament

1
diddymiant, difodiant

anihilar

1
diddymu, difodi

ànim

1
meddwl
2
ysbryd
3
dewrder
4
egni
5
bwriad
6
encendre els ànims ennyn casineb
7
Ànims! (wrth galonogi) Byddwch yn ddewr!

ànima

1
enaid
Els pobles i les persones tenim ànima a més de butxaca Mae gan genhedloedd a phobl enaid yn ogystal â phoced (= dylai gwleidyddwyr boeni am deimladau pobl fel aelodau genedl a diwylliant yn hytrach na sôn am arian byth a hefyd)
2
ysbryd
3
enaid = person
un poble de tres mil ànimes pentref â thri chant o drigolion (“eneidiau”)
4
enaid = neb
5
enaid vivent enaid byw = neb
no hi havia una ànima vivent al poble nid oedd enaid byw yn y pentre
6
trugaredd, ymdeimlad
un home sense ànima dyn dideimlad
7
enaid = person sy'n ysbrydoli
8
arweinydd, anogwr
9
(botaneg) bywyn, mwydyn, craidd
10
canol, craidd
11
(gwn, dryll) calibr, tryfesur
12
exhalar l'ànima ymado â’r fuchedd hon, tynnu’ch traed atoch, estyn y goes (“anadlu allan yr enaid”)
13
donar l'ànima a Déu ymado â’r fuchedd hon, tynnu’ch traed atoch, estyn y goes (“rhoi’r enaid i Dduw”)
14
caure-vos l'ànima als peus cael eich siomi yn enfawr (“yr enaid yn syrthio i’r traed i chi”)

animació

1
bywiogrwydd
2
prysurdeb, symud yn âl ac ymláen
3
amb animació (adferf) yn llawn egni

animador

1
calonogol

animador

1
arweinydd (gweithgareddau)

animadversió

1
drwg ewyllys, gelyniaeth
sentir animadversió cap a bod gennych elyniaeth tuag at

animal

1
anifail, anifeiliaid

animalada

1
peth twp
fer una animalada gwneud rhywbeth twp

animalitat

1
anifeilrwydd

animaló

1
anifail bach

animar

1
bywháu
2
(dadl, sgwrs) bywiogi

animar-se

1
llonni, ymlonni, sirioli
2
Anima't! Cwyd dy galon, Cwnn dy galon

animat

1
wedi ei animeiddio

animeta

1
golau addunedol
2
dyn digydwybod

animisme

1
animistiaeth

animista

1
animistiad
2
(ansoddair) animistaidd

animositat

1
drwgewyllys

aniquilació

1
diddymiad, difodiant

aniquilament

1
diddymiad, difodiant
La política castellana a Catalunya té com a únic objectiu l'anniquilament del català i els catalans.
Mae i bólisi’r Castiliaid yng Nghatalonia un perwyl yn unig, sef diddymiad yr iaith Gatalaneg a’r Catalaniaid.

aniquilar

1
diddymu, difodi
Aquest senyor de Castella és un d'aquells que creu que la missió de tot bon espanyol és aniquilar les cultures i imposar la seva
Mae’r gwrda hwn o Gastilia yn un o’r sawl sydd yn credu taw dyletswydd pob Castiliad da (“Sbaenwr”) yw difodi diwylliannau eraill i orfodi ei ddiwylliant ei hun ar bawb
La qüestió és sempre la mateixa: intentar aniquilar Catalunya
Yr un hen beth yw ef - ceisio diddymu Catalonia

anís

1
(planhigyn) (Pimpinella anisim) anis
2
diod anis
3
anissos melysion o had anis

aniset

1
anisêt

anit

1
heno
2
yn y nos
3
anit passada neithiwr

anivellament

1
cywastatáu

anivellar

1
cywastatáu
2
(Arian) mantoli

a nivell

1
cywastad, cyfwyneb
2
a nivell internacional ar lefel ryngwladol

a nivell de

1
ar lefel

aniversari

1
pen-blwydd

(cyfarch) Moltes Felicitats Ana Maria! Que en facis molts més!

Pen-blwydd Hapus Iawn (“cyfarchion lawer”), Ana Maria! A llawer ohonynt! (“boed i ti wneud llawer mwy ohonynt”)
2
“blwyddiant”

Anna

1
enw merch: Ann

Anna

1
trefgordd (la Canal de Navarrés) 
(yn draddodoiadol Castileg ei hiaith; enw Castileg: Anna )

annalista

1
croniclwr

annals

1
croniclau

annex

1
cysylltedig

annex

1
(adeilad) rhandy
2
atodiad
3
tudalen atodedig

annexar

1
(Gwleidyddiaeth) cyfeddiannu
2
(dogfen) atodi

annexió

1
cyfeddiannaeth

annexionar

1
cyfeddiannu

ànode

1
anod

anodí

1
lleddfol, lliniarol, esmythaol

l’Anoia

1
comarca (Gogledd Catalonia)

anòmal

1
afreolaidd, eithriadol, anarferol

anomalia

1
anomaledd

a nom de

1
yn enw
El va signar en nom seu Fe’i llofnododd yn f’enw innau

anomenada
1
enwogrwydd, bri

anomenar

1
labeli
2
galw

anomenat

1
fel y’i gelwir

anònim

1
di-enw 7
trucades anòmines galwadau gan rywun anhysbys
la carta era anónima roedd y llythyr yn ddienw

anonimat

1
anhysbysrwydd, anhysbysedd

anorac

1
ánorac

anormal

1
annormal

anormal

1
un annormal

annorear

1
difetha, dinistrio
A més d'anorreats, de desesperats, som dolents, segons la seva argumentació.
Yn ogystal â bod yn rhai wedi eu difetha a rhai sy’n ddesbrad, rhau drwg ŷn ni hefyd, yn ôl ei ymresyniad

a no ser

1
os nad yw...

anotació
1
cofnod

anotar

1
cofnodi, ysgrifennu
Em va dir el seu número de telèfon i vaig anotar-me’l a la mà esquerra.
Dywedodd wrthyf ei rhif ffôn a fe’i hysgrifennais ar fy llaw chwith

anquilosar

1
anystwytho
2
anquilosar-se anystwytho, cydasio, mynd yn anystwyth

ans

1
ond
2
(= abans) cyn

ansa

1
(= nansa) dolen

ànsia

1
pryder
No passa ànsia per res Mae’n gwbl ddidaro
2
dyhead, awydd
3
ànsies cyfog, gloesfa

ansietat

1
pryder

anta

1
pilastr, ystlysbost, anta; = pilastr wrth ochr drws
Hi ha una làpida funeraria situada en l'anta dreta en memòria d'un home que es va morir ofegat en un aiguat
Mae beddfaen yn yr ystlysbost ar y dde er cof am ddyn a fu marw mewn llif

antagònic

1
gwrthwynebol

antagonisme

1
gelyniaeth

antagonista

1
gwrthwynebydd
2
(ansoddair) gelyniaethus, gwrthwynebol

antany

1
y llynedd
2
ers talwm iawn

antany

1
y cynfyd, yr henfyd

antàrtic

1
Antarctig

Antàrtida

1
yr Antarctig

antecedent

1
blaenorol, rhagflaenol

antecedent

1
blaenorol
2
(enw) antecedents penals cofnod troseddau
presona sense antecedents person heb gofnod troseddau

antecessor

1
rhagflaenydd

antediluvià

1
cynddilywaidd

antelació

1
amb antelació mewn da bryd

Antella

1
trefgordd (la Ribera Alta) 

antena

1
antena

antepenúltim

1
olaf on dau, olaf on dwy
2
(sillaf) rhagobennol

anteposar

1
rhoi o flaen
2
ffarrio, rhoi blaenoriaeth i

anteposició

1
rhoi o flaen (bf)
2
blaenoriaeth

anterior

1
blaenorol
2
en anteriors ocasions o’r blaen

anterioritat

1
amb anterioritat cyn hyn, cyn hynny

antiaeri

1
gwrthawyrennol

 

antiavalot
1
gwrth-derfysg

policia antiavalot heddlu gwrth-derfysg

antiadherent

1
anlynol

antial.lergic

1
gwrthalergol

antibiòtic

1
gwrthfiotig

antibiòtic

1
gwrthfiotig

antic

1
hen
el casc antic (mewn treef hynafol) yr hen dref, canol hanesyddol y dref

2 hynafol
les antigues grutes de cales Coves ogofáu hynafol cilfachau Coves

3 (adeilad) hen, a defnyddid gynt fel, a oedd gynt yn
l'antic cinema Princesa (adeilad gwag) hen sínema Pricesa

4 cyn –
antic alumne = cyn-fyfyriwr

5  cyn – (gwladwriaeth sydd wedi chwalu)
l’antiga Iugoslàvia yr hen Iwgoslafia

6 a l'antiga (adferf) yn null y dyddiau gynt

 

7 (iaith) hen = yn perthyn i gyfnod cynharach iaith

en català antic mewn Hen Gatalaneg

anticapsa

1
gwrthfarwdon, gwrthgen

anticatalanisme

1
gwrth-Gataloniaeth, gelyniaeth tuag at bobl, diwylliant a iaith Catalonia

anticatalanista

1
(ansoddiar) gwrth-Gatalonaidd
Unió Valenciana (UV), el principal partit anticatalanista del País Valencià
Unió Valenciana (UV) (“Undeb Falensia”), prif blaid wrth-Gatalonaidd Gwlad Falensia
2
gwrth-Gataloneiddwr / gwrth-Gataloneiddwraig

anticicló

1
antiseiclon

anticipació

1
disgwyl
amb anticipació (adferf) ymláen llaw


anticipar
1
(digwyddiad) symud i ddyddiad cynharach na'r un a osodwyd gyntaf
2
rhagweld

anticipar-se
1
achub y blaen
2
dod yn gynnar

anticipat
1
cynnar

anticonceptiu
1
gwrthgenhedlol

anticonceptiu
1
cyfarpar gwrthgenhedlu, cyfarpar atal cenhedlu, gwrthgenhedliad

anticongelant
1
gwrthrew

anticongelant
1
gwrthrewydd, direwyn

anticonstitucional
1
gwrthgyfansoddiadol

anticòs
1
gwrthgorffyn

anticrist
1
anghrist

antidepressiu
1
gwrthiselder

antidepressiu
1
gwrthiselydd

antidisturbis
1
els antidisturbis yr heddlu gwrthderfysg

antídot
1
gwrthwenwyn

antiestètic
1
anesthetig

antifàç
1
masg, gorchudd

antigalla
1
henbeth, crair
2
hen arfer
3
hen chwedl

antigal.lesisme
1
gwrth-Gymreigrwydd

antigal.lesista
1
(ans) gwrth-Gymreig
2
(eg) (eb) gwrth-Gymreigiwr / gwrth-Gymreiges

antiguitat
1
y cynoesoedd
2
hen bethau : antiguitats

antiheroi
1
gwrtharwr

antihorari
1
en sentit antihorari yn groes i’r cloc
El donant reparteix totes les cartes, de quatre en quatre, en sentit antihorari
Mae’r deliwr yn delio’r cardiau fesul pedwar yn groes i’r cloc

antihigiènic
1
anhylan

Antilles
1
Antilles

antílop
1
gafrewig, ántilop

antimilitarisme
1
gwrthfilitariaeth

antimilitarista
1
gwrthfilitaraidd

antinatural
1
gwrthnaturiol = y tu allan i’r drefn naturiol
L’Església catòlica demana una perfecció anti-natural.
Mae’r Eglwys Gatholig yn mynnu perffeithrwydd
gwrthnaturiol

antinòmia
1
gwrthddeddf

antipapa
1
gwrthbabwr

antipàtia
1
casineb

antipàtic
1
annymunol (person)
2
annymunol (amgylchedd)

antípoda
1
gwrthdroed = (person) un sy'n trigiannu yn union gyferbyn ag un arall ar wyneb y glob nes eu bod yn sefyll megis wadn wrth wadn â'i gilydd
2
cyferbyniad (person) (ffigwrol)
3
cyferbwynt, antípodes

antiquari
1
hynafiaethydd

antiquat
1
hen (a di-les)
2
hen-ffashiwn, hynafol

antiregionalista
1
gwrth-ranbartholdeb

antisemita
1
gwrth-Iddewig

antisemita
1
gwrth-Iddewiaethwr, gwrth-Iddewiaethwraig

antisemitisme
1
gwrth-Iddewiaeth

antisèpsia
1
gwrthsepsis

antitaurí
1
gwrthymladd teirw

antiterrorista
1
gwrthfrawychol

antítesi
1
gwrthgyferbyniad

antitètic
1
gwrthgyferbyniadol

antitoxin
1
gwrthdocsin = gwrthgorffyn sy'n niwtraleiddio tocsin

antitoxin
1
gwrthdocsin = serwm gwaed â rhyw wrthgorffyn penodol ynddo

antologia
1
blodeugerdd

antològic
1
blodeugerddol

Antoni
1
Antwn

antònim
1
gwrthwyneb

antonomàsia
1
gwrthenwad

antracita
1
glo caled, glo carreg

àntrax
1
anthracs

antre
1
ogof
2
ffau

antropòfag
1
canibalaidd

antropòfag
1
cánibal, un sy'n bwyta cnawd ei gyd-ddyn

antropofàgia
1
canibaliaeth

antropòleg
1
anthropolegwr, anthropolegwraig

antropologia
1
anthropoleg

antropomorfisme
1
dynweddiant, anthropomorffiaeth

antull
1
mympwy, ffansi

antuvi
1
d'antuvi yn gyntaf dim, yn gyntaf oll


anual
1
blynyddol
2
unflwydd

anuari
1
blwyddlyfr

anular
1
modrwyol
2
dit anular bys modrwy

anul.lació
1
diddymiad

anul.lar
1
diddymu

anunci
1
datganiad
2
hysbyseb

anunciació
1
cyfarchiad
dia de l'Anunciació Gwyl Fair

anunciant
1
hysbysebwr

anunciar
1
datgan, cyhoeddi
2
hysbysebu
3
(arwydd) dangos

anus
1
twll tin, anws

anvers
1
wyneb, ffrynt
2
(darn arian; medal) gwrthwyneb = tu isaf, ochr isaf, wyneb isaf 
-Figura un colom, simbol de la pau, a l’anvers dels bitllets d’euro? -No
-Oes colomen, sef sumbol heddwch, ar wrthwyneb y papurau iwro? -Nac oes

anxova
1
brwyniad, ánsiofi

any
1
blwyddyn
Hi viuen durant tot l'any
Maen-nhw'n byw yno gydol y flwyddyn
2
blwydd (oedran)

Als 21 anys es va casar Pan oedd hi’n un ar hugain oed fe briododd
3
oedran: anys
4
altres anys (adferf) cyn eleni
5
(l') any de la picor flynyddoedd lawer yn ôl
6
anys enrera flynyddoedd yn ôl
7
anys i panys blynyddoedd lawer
8
celebrar (els 20) anys cael pen-blwydd yn 20 oed
9
fer anys cael pen-blwydd
10
Per molts anys! Pen-blwydd hapus!
11
tenir vint anys bod yn ugain oed
Tinc vint anys Rw i'n ugain oed
Teresa Bosc, de trenta quatre anys
TB, pedair ar ddeg ar hugain oed
13
tots els anys (adferf) bob blwyddyn
14
uns anys enrere
rai blynyddoedd yn ôl
15
fa no gaires anys rai blynyddoedd yn ôl
16
Un bon any val per set de dolents (Dywediad) Mae blwyddyn dda yn gyfwerth â saith mlynedd drwg

17
estar a anys llum (d’algú) bod ymhell ar y blaen i (“bod flynyddoedd goleuni o”)
La percepció que es té dés d'aquí és que el PNB està a anys llum de CIU
Mae’r argraff sydd gennym yn y fan hyn yw bod y PNB (= Partit nacionalista Basg, enw Catalaneg ar Blaid Genedlaethol Gwlad y Basg) ymhell ar y blaen i CiU (= Convergènci i Unió, plaid ceidwadol Catalonia)

anyada
1
cynhaeaf = cnwd ar ben blwyddyn
Pagès que no fa matinades, no tindrà bones anyades
(Dywediad) Gwladwr / ffermwr sydd ddim yn codi’n fore, ni fydd ganddo gynhaeafau da
2
tâl blynyddol

anyal
1
blynyddol

anyell
1
oen

l'any passat
1
y llynedd

aorta
1
aorta















 

 
 
Adolygiadau diweddaraf - darreres actualitzacions - 15 05 2001 – 20 11 2002 :: 2003-12-29
····
Ble’r wyf i? Yr ych chi’n ymwéld ag un o dudalennau’r Gwefan "CYMRU-CATALONIA"
On sóc?
Esteu visitant una pàgina de la Web "CYMRU-CATALONIA" (= Gal·les-Catalunya)
Weø(r) àm ai? Yuu àa(r) zïting ø peij fròm dhø "CYMRU-CATALONIA" (= Weilz-Katølóuniø) Wébsait
Where am I?
You are visiting a page from the "CYMRU-CATALONIA" (= Wales-Catalonia) Website

CYMRU-CATALONIA